Otagowano: etymologia

0

Wniebowzięci – historia ssaków latających. Część 5: Nietoperze i język

Prolog o rozmaitości nietoperzy Skąd się właściwie wzięło słowo nietoperz? W źródłach z XV w. spotykamy formę nietopyrz. W XVI w. częściej wspominano o nietoperzach, toteż i rozmaitość form jest większa: nietopyrz, nietopérz, niedopyrz, niedopérz. W jeszcze późniejszych tekstach pojawiają...

0

Etymologiczna opowieść zimowa. Część 3: Rzecz na Nowy Rok

Prolog O ile pojęcie zimy nie było obce naszym przodkom z epoki praindoeuropejskiej (8-6 tys. lat temu), a wiele ludów starożytnych potrafiło precyzyjnie określać porę roku na podstawie obserwacji astronomicznych, o tyle kalendarz z formalnym podziałem na miesiące i numeracją...

2

Etymologiczna opowieść zimowa. Część 2: O śnieżeniu

Wstęp dotyczący śniegu Dwie rzeczy mogą dziwić, jeśli chodzi o indoeuropejskie określenia śniegu. Po pierwsze to, że występują powszechnie w różnych gałęziach naszej rodziny językowej, podczas gdy nie da się tego samego powiedzieć o deszczu. Istnieją ogólnoindoeuropejskie słowa oznaczające np....

5

Etymologiczna opowieść zimowa. Część 1: Zima i jej kuzyni

Sądząc ze śladów zachowanych w słownictwie języków indoeuropejskich, najbardziej wyrazistą porą roku w praojczyźnie Indoeuropejczyków była zima; dobrze zachowała się także nazwa wiosny, natomiast lato i jesień mają różne nazwy w różnych grupach języków i trudno zrekonstruować na ich podstawie...

Skąd się wzięła czerwień. Część 2: Od czerwi do nazw kolorów 1

Skąd się wzięła czerwień. Część 2: Od czerwi do nazw kolorów

Przetwarzanie czerwca Larwy czerwca w stadium cysty są w ogromnej większości żeńskie i mają 3–4 mm średnicy. Cysty męskie, o połowę mniejsze, stanowią tylko ok. 0,02% ogólnej liczby. Trzeba je było zbierać przed końcem miesiąca, tradycyjnie gdzieś w okolicach dnia...

2

Skąd się wzięła czerwień. Część 1: Rozprawa o robokach

Roboki som wselenijako łezmajte: zwycajne i zmutowane W naiwnej, przednaukowej klasyfikacji robakiem nazywano w zasadzie dowolne zwierzę niebędące ssakiem, ptakiem ani rybą, mające sześć lub więcej odnóży albo beznogie. Nie jest to definicja ścisła i jednoznaczna, bo nie o ścisłość...

9

Od Walii po Wołoszczyznę, czyli kim właściwie był Asterix i dlaczego orzechy włoskie są włoskie

Wolkowie i ich sąsiedzi Dawno, dawno temu, kiedy młoda republika rzymska dopiero zaczynała podbój Italii, większą część Europy Zachodniej i Środkowej zajmowali celtyccy Galowie, połączeni wspólnym językiem, ale podzieleni na wielką liczbę lokalnych plemion. Znamy nazwy wielu z nich, ale...

1

Muchomory groźne i niegroźne

Sezon na grzyby jeszcze trwa, więc może nie jest za późno, żeby dokształcić się trochę? Ten wpis poświęcony jest muchomorom – grzybom, których się boimy i wokół których nagromadziło się wiele nieporozumień. Nawet ich polska nazwa jest myląca. Zacznijmy zatem...

2

O złocie, żółci, chlorze i wielowymiarowości kolorów

Lucas Bergowsky wytłumaczył tu niedawno, dlaczego złoto jest złote. Dzięki temu dowiedzieliśmy się, że złoto zawdzięcza swój unikatowy kolor efektom relatywistycznym. Sprawa koloru złota ma jednak również inne aspekty, w tym biologiczny, kognitywny i językoznawczy. Jak postrzegamy kolory i jak...

0

Zapomniane liczebniki (2): Idąc samotrzeć, zyskujesz w trójnasób

Jak pokazałem w pierwszej części tej miniserii, w języku staropolskim istniały formy proste liczebników porządkowych, odziedziczone z języka prasłowiańskiego: liczebnik rodzaj męski rodzaj nijaki rodzaj żeński 1 pirzw pirzwo pirzwa 2 wtór wtoro wtora 3 trzeć trzecié trzeciå 4 cz(t)wart...