Portal popularyzujący naukę. Od nauk ścisłych po humanistykę. Dbamy o wysoki poziom publikowanych tekstów
Język prasłowiański posiadał bogaty system zaimków wskazujących, wyrażających różne stopnie dystansu. Większość współczesnych języków znacznie uprościła ten system. Na przykład w polskim mamy kontrast zaimków ten (kiedy wskazujemy na coś bliskiego) i tamten (wskazanie na coś dalszego) – i na...
Narodziny praindoeuropejskie Jednym z szeroko rozpowszechnionych indoeuropejskich elementów słowotwórczych jest rdzeń czasownikowy *ǵenh1‐ ‘urodzić, spłodzić, dać początek’. Tworzył on aoryst (czasownik dokonany) odmieniany w następujący sposób: 3 sg. *ǵénh1‐t, 3 pl. *ǵn̥h1‐ént; używano go przede wszystkim w znaczeniu czasu przeszłego....
Pozostałe części cyklu Język a rzeczywistość Język jest złożonym systemem adaptacyjnym, który istnieje dzięki temu, że jest niezbędny dla ludzi i potrafi się dostroić do ich potrzeb. Jest narzędziem do przekazywania informacji, ale jednocześnie pełni wiele innych funkcji. Służy do...
Funkcje i żywotność słów Słowo ma określoną funkcję, jeśli mówiący regularnie wybierają je w celu przekazania określonego znaczenia (lub bardziej ogólnie – w celu osiągnięcia określonego efektu komunikacyjnego). Dopóki mają ku temu powód, słowo pozostaje użyteczne i istnieje duża szansa,...
Zagajenie Mamy w polskim dwa czasowniki, umrzeć i zdechnąć, o podobnym znaczeniu (‘zakończyć życie’). Skąd się wzięły i dlaczego przyjęło się uważać, że „zwierzę zdycha, a człowiek umiera”? Oczywiście od tej zasady istnieją wyjątki, bo zdechnąć w stylu potocznym może...
W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinief ʂtʂɛbʐɛʂɨɲɛ xʂɔw̃ʂtʂ bʐmi f tʂʂtɕiɲɛJan Brzechwa Tak się składa, że słowa jednego z najsłynniejszych polskich łamańców językowych, postrachu ludzi uczących się naszego języka, są interesujące nie tylko połączone w zdanie, ale również indywidualnie. Nie ma w tym...
Opowiadając o genezie nazwy rośliny barszcz (prasłowiańskie *bъrščь < *bъrstjь < indoeuropejskie *bhr̥sti- + *-o-) wspomniałem o pokrewnym słowie germańskim, *burstiz ‘włosek, szczecina’ (zwykle rodzaju żeńskiego). Stąd mamy staronordyjskie burst o tym samym znaczeniu oraz rodzinę słów pokrewnych, w tym...
Czy lubicie barszcz? Bo ja bardzo – zarówno czerwony z ukiszonych buraków, jak i ukraiński z botwinką. Niektórzy nazywają białym barszczem także żurek, który zresztą też uwielbiam. Ale przyznam, że nigdy jeszcze nie jadłem barszczu etymologicznie poprawnego, czyli barszczu z...
Podobieństwo a pokrewieństwo Jeśli dwa słowa są do siebie podobne, a ich znaczenia wydają się pokrewne, to narzuca się przypuszczenie, że oba słowa pochodzą z jednego źródła. Podejrzenie to może być zupełnie mylne, bo doświadczenie uczy, że słowa dające się...
Maj to prócz marca jedyny miesiąc kalendarzowy, który w języku polskim ma nazwę pochodzenia obcego, przejętą z łaciny − jak można sądzić, za pośrednictwem niemieckim i czeskim. Jest ona nieprzerwanie w użyciu od średniowiecza. Odmiana staropolska różniła się od dzisiejszej...
Czy ChatGPT odbierze mi pracę?
3 lutego 2023
Tabu językowe (2). Fizjologia i seks, czyli ***** zakazy.
23 lutego 2023
28 lutego 2023
