Czyli o tym, dlaczego bez Księżyca Ziemia byłaby zupełnie inna.

Ostatnio zastanawialiśmy się, czy Ziemia, która się nie obraca wokół własnej osi, nadal byłaby znaną nam planetą. Ale co by się stało, gdyby brakło Księżyca?

Wiemy już, jak powstał księżyc naszej planety, rozważmy więc dwie hipotetyczne sytuacje: nie było go nigdy oraz ktoś go ukradł.

Zacznijmy od scenariusza prostszego: Księżyca nigdy nie było. Aby zrozumieć, dlaczego jest on tak ważny dla ludzi, wystarczy znać jeden ważny fakt: satelita Ziemi na średnicę 3400 km. Zaraz, powiecie, przecież są większe księżyce: taki Ganimedes ma średnicę 5270 km, a Księżyc jest dopiero piąty! Jednak musimy pamiętać, że Luna (taką nosi nazwę ziemski księżyc) jest największym księżycem w stosunku do rozmiaru planety – przynajmniej od czasu, kiedy zdegradowano Plutona do kategorii planet karłowatych. Nie pozostaje to bez wpływu na życie na Ziemi: Księżyc reguluje naszą dobę, kontroluje pływy (razem ze Słońcem), zapewnia światło w nocy i stabilizuje prędkość obrotu Ziemi wokół własnej osi. Bez niego, w dużym skrócie, nie czytalibyście naszego bloga!

Przywykliśmy tak do widoku „łysego” na naszym niebie, że bardzo nie lubimy pochmurnych nocy ani nowiu, kiedy nasz towarzysz zdaje się znikać. Ale gdyby tak zniknął nagle i na zawsze?

Zacznijmy od tego, że względnie duży księżyc trzyma naszą planetę „pod kątem”: to właśnie jemu Ziemia zawdzięcza 23,5% stopnia nachylenia, a jak mówi znane powiedzenie: „axial tilt is the reason for the season” – bez tego nie mamy szans na znane nam pory roku. Co prawda zmiana ta następowałaby bardzo wolno, ale za kilkaset lat, po osiągnięciu nachylenia od 10 do 45 stopni, niektóre części Ziemi miałyby cały czas lato, a inne z kolei – zimę. Zaburzyłoby to życie wielu gatunków, na czele z człowiekiem, a dodatkowo wpłynęłoby na pogodę i klimat.

Zniknięcie Księżyca wpłynęłoby też na obrót Ziemi wokół własnej osi, ale nie byłoby to tak dramatyczne, jak nagłe jej zatrzymanie; być może z czasem powrócilibyśmy do znacznie szybszego obrotu: wiecie, że na początku nasza planeta wirowała tak szybko, że dzień i noc trwały zaledwie cztery godziny?

Być może nie od razu wszyscy zauważylibyśmy brak naszego księżyca, ale na pewno szybko zorientowaliby się mieszkańcy nadmorskich kurortów: naukowcy uważają, że bez księżyca pływy zmniejszyłyby się o jedną trzecią, co spowodowałoby rozlanie się oceanów na lądy. Ponieważ nasza gwiazda też trzyma pływy w ryzach, efekt nie byłby dramatyczny, ale widoczny.

Z całą pewnością brak światła odbijanego przez Księżyc wpłynąłby też na życie zwierząt nocnych (i chyba wilkołaków), zaburzając przy okazji naturalny rytm umożliwiający polowanie i regulujący wiele kwestii dotyczących na przykład rozmnażania (są kraby, których cykl rozmnażania zależy od kwadr księżyca) czy migracji, zależnie od gatunku. Stracilibyśmy też okazję do romantycznych wypadów na plażę.

Czy pozostaniemy kiedyś bez Księżyca? Cóż, nasz satelita co roku oddala się od nas o niecałe 3 centymetry, więc kiedyś może po prostu odlecieć w kosmos… jest jednak spora szansa, że gatunek ludzki tego nie dotrwa.